AÖF Çağdaş Felsefe 1 (fel403u) 2017-2018 Vize Ünite 1 ve 2 Sınavı

0 yorum
1 kez görüntülendi.

Lütfen sayfa yüklenirken bekleyiniz, tarayıcınızda javascript desteğinin etkin olduğundan emin olunuz.

Eğer sayfa yüklenmediyse buraya tıklayınız.

Doğru Sayısı	%%SCORE%%
Yanlış Sayısı	%%WRONG_ANSWERS%%

CEVAPLARINIZ

Yanıtlarınız aşağıdaki gibidir.

Soru 1

Evrim kuramını geliştiren düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Herbert Spencer
B	William James
C	Charles Darwin
D	Karl Marx
E	Charles Sanders Peirce

1 numaralı soru için açıklama

Amerikalı psikolog ve felsefeci William James, işlevselcilik olarak adlandırılan kuramı; İngiliz düşünür Herbert Spencer toplumsal Darwincilik adlı kuramı geliştirmiştir. Evrim kuramını ise Charles Darwin geliştirmiştir.

Soru 2

Niceleme mantığı kavramını geliştiren düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Charles Sanders Peirce
B	Gottlob Frege
C	Charles Darwin
D	Friedrich Hegel
E	Aristoteles

2 numaralı soru için açıklama

Günümüzde niceleme mantığının kurucusu Gottlob Frege olarak kabul edilmektedir. Öte yandan, Frege’nin çalışmalarından bağımsız olarak Peirce’ın niceleme kuramını geliştirdiği ve birinci ve ikinci düzey niceleyiciler arasında bir ayrıma gittiği bilinmektedir.

Soru 3

Temsile dayalı bilgibilimsel anlayışlara şiddetle karşı çıkan düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Friedrich Hegel
B	Karl Marx
C	Charles Sanders Peirce
D	Charles Darwin
E	John Dewey

3 numaralı soru için açıklama

Dewey, bu anlayışlara şiddetle karşı çıkmaktadır. Bu anlayışa göre, biz sadece zihnimizde doğrudan karşı karşıya olduğumuz içerikleri bilebiliriz ve nesnel olanla doğrudan karşı karşıya gelme olanağımız bulunmamaktadır. Dewey’e göre ise bilen-bilinen ayrımı, en baştan doğru bir ayrım olmadığından, böyle bir varsayıma dayalı bir bilgi anlayışı kabul edilemez. Bu anlayışı savunanlar, bize verilenin ötesinde varsayımlar öne sürmekten kaçınmamızı, savlarımızı ve düşünüş biçimlerimizi doğrudan temas ettiğimiz zihinsel içeriklerle sınırlamamızı salık vermektedirler. Dewey, bu tavsiyeye de karşı çıkmaktadır. Dewey’e göre biz insanlar, doğa ile etkileşimimiz içerisinde sürekli varsayımlar oluşturmakta, bunları sınamakta ve bu varsayımlar arzu edilir sonuçlar ürettiği ölçüde onları kullanmaya devam etmekteyizdir.

Soru 4

Pragmatizm kavramını geliştiren düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Charles Sanders Peirce
B	John Dewey
C	William James
D	Herbert Spencer
E	Aristoteles

4 numaralı soru için açıklama

“Pragma” amel ya da fiil anlamlarına gelen Yunanca bir sözcüktür. Peirce, bu sözcüğü düşünsel olanla kılgısal/pratik olan arasındaki sıkı bağları ön plana çıkarmak üzere kullanmaktadır. Peirce, pragmatizm yerine bazen pratikçilik ya da eleştirel sağduyuculuk terimlerini de kullanmıştır. Zaman içerisinde pragmatizm, Peirce’ın kastettiğinden çok farklı anlamlarda kullanılmaya başlanmıştır. Bunun üzerine Peirce, kendi görüşlerini adlandırmak üzere pragmatisizm sözcüğünü ortaya atmış ve “çalmayı düşünenlerden emin olacak kadar çirkin” bir sözcük olduğunu söylemiştir.

Soru 5

I. İnatçılık yöntemi
II. Otorite yöntemi
III. Doğal tercihler yöntemi (a priori yöntem)
IV. Doğrusalcılık yöntemi
V. Bilim yöntemi
Yukarıda belirtilen maddelerden hangileri Peirce’ın bir konudaki kanıların ya da inançların, muğlaklıkların ya da şüphelerin ortadan kaldırılarak sabitlenmesi konusuna dair ortaya attığı yöntemler arasında yer almaktadır?

A	I, III, IV
B	I, II, III, IV
C	II, III, IV
D	I, II, III, V
E	I, II, IV, V

5 numaralı soru için açıklama

1870’lerin sonlarında Peirce, Popular Science Monthly dergisinde bir dizi makale yayımlamıştır. Bu makalelerinde şüphelerin ortadan kaldırılarak sabitlenmesi konusunda dört ayrı yöntemden söz etmiştir. Bu yöntemler, bir bakıma, düşüncemizi şüphelerden arındırmak ve doğru düşündüğümüze karar vermek üzere kullandığımız yöntemlerdir. Bu yöntemler inatçılık yöntemi, otorite yöntemi, doğal tercihler yöntemi (a priori yöntem) ve bilim yöntemidir.

Soru 6

Peirce, inanmak ve şüphe etmek edimleri arasında kaç fark olduğunu savunmaktadır?

A	1
B	2
C	3
D	4
E	5

6 numaralı soru için açıklama

İlişkili de olsalar inanmak ve şüphe etmek edimleri arasında farklar bulunduğu ortadadır. Peirce bu konu üzerinde durmuş ve şu farklılıkları tespit etmiştir: 1 . İnanmakla şüphe etmek esnasında yaşanılan duygu farklıdır. 2 . Genellikle şüphe etmekten kaçınmamıza ya da şüpheden kurtulmaya çalışmamıza rağmen bir inanca sahip olmaktan dolayı bir rahatsızlık duymayız; ta ki bu inancımızı sarsan bir şeyle karşılaşıncaya dek. 3 . İnanmak ya da inanç oluşturmak bir alışkanlık iken şüphe etmek böyle bir alışkanlığın olmaması ya da kesintiye uğraması durumuna karşılık gelir.

Soru 7

“Aynı yetkinliğe sahip açıklamalar arasında daima daha yalın olanı tercih etmek ve varolanların sayısını gereksiz yere artırmamak” ilkesini savunan yöntem aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Bilim yöntemi
B	Doğal tercihler yöntemi (a priori yöntem)
C	Pragmatizm yöntemi
D	Ockham’ın usturası yöntemi
E	İnatçılık yöntemi

7 numaralı soru için açıklama

Guillelmus de Ockham 14 . Yüzyılda yaşamış önde gelen bir felsefeci ve mantıkçıdır. Açıklama yöntemlerine ilişkin olarak onun geliştirdiği bir ilke, daha sonra Ockham’ın usturası olarak anılmıştır. Bu yöntem ilkesine göre, aynı yetkinliğe sahip açıklamalar arasında daima daha yalın olanı tercih etmek ve varolanların sayısını gereksiz yere artırmamak gerekir. İnancımızla gerçeklik arasında bir fark olduğu halde, bizim elimizde bunu tespit edecek bir yöntem yoksa Ockham’ın usturasına başvurulur. Peirce da hakkında bir bilgi sahibi olamayacağımız şeyleri varsayarak düşünmenin boş yere varlığı çoğaltmak olduğunu öne sürer.

Soru 8

Herhangi birinin, onların ne olduklarını düşünmesinden bağımsız olarak şeylerin sahip olduğu özellikleri Peirce hangi kavramla açıklamaktadır?

A	Doğruluk
B	Pragmatizm
C	Anlam
D	İşaretler
E	Gerçeklik

8 numaralı soru için açıklama

Peirce doğruluğun anlamını araştırmacı ve sorgulayıcı cemaatin beklentilerini karşılayan ve uzun vadede şüphe duyulmayan inanç biçiminde açıklamaktadır. Peirce’a göre gerçeklik, herhangi birinin, onların ne olduklarını düşünmesinden bağımsız olarak şeylerin sahip oldukları özelliklerdir.

Soru 9

Her türlü düşünsel soruşturmanın, eninde sonunda bir tür problem çözme etkinliğine dayandığını savunan düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Charles Sanders Peirce
B	John Dewey
C	Parmenides
D	Charles Darwin
E	Aristoteles

9 numaralı soru için açıklama

Dewey, her türlü düşünsel soruşturmanın, eninde sonunda bir tür problem çözme etkinliğine dayandığını düşünmektedir. Düşünme süreci karmaşık, şüpheli, muğlak veya sorunlu bir noktadan kurtulmamızı içerir. Sonuçta daha basit, kesin, açık ve sorunsuz bir noktaya kendimizi taşırız.

Soru 10

Mutlak anlamda değerli olan bir şeyden, akla dayalı bir sorgulamadan bağımsız olarak söz etmek mümkün değildir görüşünü savunan düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Charles Darwin
B	John Dewey
C	Charles Sanders Peirce
D	William James
E	Parmenides

10 numaralı soru için açıklama

Dewey’a göre, mutlak anlamda değerli olan bir şeyden, akla dayalı bir sorgulamadan bağımsız olarak söz etmek mümkün değildir. Bu konudaki yaklaşımını, Peirce’ın yaklaşımı ile ilişkilendirebiliriz. Kendinde iyi olana en yakın düşen şey, bilim topluluğunun arzu edilir ve iyi olduğu konusunda uzlaştığı şeydir. Bu itibarla, insanların etkinlikleri ile düşünceleri ya da sahip oldukları değerler arasında, karşılıklı bir etkileşim ve bağımlılık söz konusudur. Bu etkileşimlerden bağımsız kesinlikler ve değerler aramak, pragmatizmin ruhuna tamamen ters düşmektedir.

Soru 11

Matematiğin ve kuramsal fiziğin temelinde yer alan yargıları evrensel zorunluluğa ve nesnel geçerliliğe sahip sentetik a priori yargılar olarak ele alan düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Kant
B	Einstein
C	Frege
D	Hilbert
E	Hume

11 numaralı soru için açıklama

Kant, aklın sınırları içerisinde bir tür metafiziğin olanaklı olduğunu düşünüyordu. Kantçı metafiziğin merkezinde ise Kant’ın sentetik a priori olarak adlandırdığı yargılar yer alıyordu. Kantçı metafiziğin eleştirisi üzerinden dilin ve dilin mantığının felsefenin odağına yerleşmesi süreci, analitik felsefenin doğduğu süreç olarak kabul edilebilir.

Soru 12

Bilgimizin sınıflandırılmasından söz ederken fikirlerin bağıntılarına dayalı doğrular ile olguları ifade eden doğrular arasında bir ayrım olduğunu öne süren düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Frege
B	Kant
C	Hume
D	Hegel
E	Dewey

12 numaralı soru için açıklama

Hume, bilgimizin sınıflandırılmasından söz ederken fikirlerin bağıntılarına dayalı doğrular (İng. Relations of ideas) ile olguları ifade eden doğrular (İng. Matters of fact) arasında bir ayrım yapmıştır. Tüm anlamlı önermeleri ya da yargıları, bu ikili sınıflandırmanın kuşattığını, bunun dışında kalan herhangi bir ifadenin ise anlamsız olduğunu öne sürmüştür.

Soru 13

Hem bilgimizi genişletmekte hem de duyu deneyimine ihtiyaç göstermeksizin doğru olabilen yargılara verilen isim aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	A posteriori
B	Sentetik a priori
C	A priori
D	Analitik a priori
E	Sentetik a posteriori

13 numaralı soru için açıklama

Kant’ın transandantal felsefesi dâhilinde ilginç ve yeni olan, sentetik ve a priori yargılardır. Kant’a göre analitik yargılar, sahip olduğumuz bir kavramda içerilen bilgiyi açıklayıcı bir özelliktedir. Sentetik yargılar ise bilgimizi genişletir. Sentetik a priori yargılar, hem bilgimizi genişletmekte hem de duyu deneyimine ihtiyaç göstermeksizin doğru olabilmektedir.

Soru 14

Kant “Tüm cisimler uzamlıdır” cümlesini hangi yargı türüne örnek olarak vermektedir?

A	A priori
B	Analitik a priori
C	Sentetik a priori
D	A posteriori
E	Sentetik a posteriori

14 numaralı soru için açıklama

Kant’ın analitik a priori yargılara “Tüm cisimler uzamlıdır” yargısını örnek vermektedir. Cisim kavramını düşündüğümüzde, kısmi bir kavram olarak uzamlılığı da düşünürüz. Bu nedenle, “cisim” kavramı içerisinde düşünülen “uzamlılık” kavramı, bu yargıda “cisim”e atfedilmektedir. Bu itibarla da bu yargı, analitiktir. Analitik olan bir yargının doğrulanması için, deneyime başvurmamıza ihtiyaç yoktur. Dolayısıyla, bilgibilimsel açıdan bu yargı, a priori’dir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta, Kant’a göre herhangi bir yargının analitik ve a priori olabilmesi, adı üstünde bir yargı olabilmesine, yani bir yargı edimi ile kavranılmasına bağlıdır. Anlambilimi esas alan bir felsefe anlayışının gelişmesi, Kant’ın anlambiliminin dayandığı bu edimlerin eleştirilmesini gerektirmiştir.

Soru 15

Öznel psikolojik edimlerden bağımsız nesnel içeriklerin bulunmadığını savunan görüş aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Anlambilim
B	Analitik felsefe
C	Psikolojist yaklaşım
D	Sentetik a prioi
E	A posteriori

15 numaralı soru için açıklama

Analitik felsefenin merkezinde yer aldığı biçimiyle anlambilim, psikolojist yaklaşımların bir eleştirisine dayanmaktadır. Psikolojist yaklaşımlar, öznel psikolojik edimlerden bağımsız nesnel içeriklerin bulunmadığını savunur. Ancak burada psikolojik olanı günümüzdeki çağdaş psikoloji bilimi ile ilgili olarak değil, metafiziksel bir bağlamda ele almak daha doğru olacaktır.

Soru 16

Beş aksiyoma dayanarak pek çok geometri teoreminin ispat edilmesini içeren Unsurlar (İng. Elements) eserinin de yazarı olan düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Gauss
B	Proclus
C	Ptolemy (Batlamyus)
D	Euklides
E	Lambert

16 numaralı soru için açıklama

Euklides, Unsurlar (İng. Elements) adlı eserini, M.Ö. 300 yılllarında yazmıştır. İnsanlık tarihinin en çok okunan kitaplarından birisi olan bu kitap, beş aksiyoma dayanarak pek çok geometri teoreminin ispat edilmesini içeriyordu.

Soru 17

Euklidesçi olmayan geometrilerin bir modele sahip olabileceğini ilk kez ortaya koyan düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Klein
B	Reimann
C	Lobachevsky
D	Bolyai
E	Beltrami

17 numaralı soru için açıklama

1868 yılında yazdığı, Essay on the interpretation of non-euclidean geometry adlı eserinde Beltrami 3 boyutlu Euklides geometrisi içerisinde, 2 boyutlu Euklidesçi olmayan geometri için bir model ortaya koydu. Bu model, sahte küre adı da verilen bir traktriksin asimptotu üzerinde döndürülmesi ile elde edilen bir yüzeydi. Daha sonra Klein, 1871 yılında Riemann’ın, Euklidesçi olmayan geometrisi de dahil olmak üzere tüm Euklidesçi olmayan geometriler için bir model ortaya koydu.

Soru 18

Analitik felsefenin kurucusu olarak gösterilen düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde verilmektedir?

A	Platon
B	Frege
C	Hume
D	Peirce
E	Russel

18 numaralı soru için açıklama

Frege, geliştirdiği kavram yazısı ve niceleme kuramıyla modern mantığın kurucusudur. Bu itibarla, analitik felsefe üzerindeki etkisi tartışma götürmez. Kendisi, yazdığı metinlerde son derece kanıtlamacı bir üslup kullanmış ve analitik felsefe metinlerinin ilk örneklerini vermiştir. Analitik felsefe, felsefi açıdan önemli konuların dilin ve dilin mantığının sınırları içerisinde çözümlenebileceğini; bu sayede anlaşılır kılınacağını ve çözülebileceğini düşünmek demektir. Bu aynı zamanda dili aşan, dilin ve dilin mantığının dışında kalan metafiziksel bir içeriğin de reddedilmesi anlamına gelmektedir. Bu itibarla Frege’nin sayal sayıların mahiyeti konusunda yaptığı çalışma analitik felsefe bakımından yaşamsal önemdedir.

Soru 19

Sinn “anlam” ve Bedeutung “gönderim”; “gönderge” ya da “yönletim” arasında yaptığı ayrım ile dil felsefesinin gelişimi üzerine önemli bir etkisi olan düşünürün adı aşağıdaki seçeneklerden hangisinde belirtilmektedir?

A	Hegel
B	Russel
C	Frege
D	Dewey
E	Kant

19 numaralı soru için açıklama

Frege, dil felsefesine ilişkin konulara, ana projesinin ilgilendirdiği ölçüde girmiş ancak bu alanlarda yaptığı çalışmalar, dil felsefesinin gelişimi açısından son derece önemli olmuştur. Ancak Frege’nin dil felsefesinin gelişimi bakımından belki de en önemli etkisi, anlam ve gönderim arasında yaptığı ayrım olmuştur.

Soru 20

I. Dili ve dilin mantığını merkeze almak
II. Bilimsel yönteme başvurmak
III. Metafiziği elemek
IV. Felsefi söylemi muğlaklıklardan ve karışıklıklardan arındırmak
V. Tümevarım metoduna başvurmak
Yukarıdaki maddelerden hangileri analitik felsefenin temel vasıfları arasında yer almaktadır?

A	I, II, III
B	I, III, V
C	II, III, IV
D	I, III, IV
E	III, IV, V

20 numaralı soru için açıklama

Frege’nin analitik felsefenin kurucusu olarak kabul edilme sebeplerinden önce, analitik felsefenin temel vasıflarını hatırlamak gerekir: Dili ve dilin mantığını merkeze almak; metafiziği elemek; felsefi söylemi muğlaklıklardan ve karışıklıklardan arındırmak.

SONUÇLAR

20 tamamladınız.

←

Liste

→

Geri dön

Tamamlananlar işaretlendi.